Bevordert en versterkt het eindconcept van de Grondwet voor Curacao de integriteit van de overheid?

In Maart 2006 hebben de Regering van de Nederlandse Antillen en de eilandgebieden van Bonaire, Curacao, Saba, Sint Eustatius en Sint Maarten overeenstemming bereikt over de slotconclusies van het Topoverleg over de Staatkundige Structuur. Eén van de slotconclusies is dat Curaçao het rapport “Konfiansa” volledig zal realiseren. Voor zover dat nog niet is gebeurd worden, met als referentiekader de voorstellen vermeld in het rapport “Konfiansa”, alle noodzakelijk maatregelen geïmplementeerd om corruptie te voorkomen en te bestrijden.

Het rapport “Konfiansa” (Februari 1999) stelt onder meer:
“dat de laatste tijd, als verlengstuk van het begrip deugdelijkheid van bestuur, de integriteit van de overheid als instrument en voorwaarde voor het vertrouwen van de burger in de overheid en dus voor het voortbestaan van de democratie steeds vaker naar voren treedt”.
“dat het van essentieel belang is, dat de burger vertrouwen, “konfiansa”, heeft in het functioneren van de overheid. Dat vertrouwen van de burger alleen maar kan worden gewonnen of behouden en versterkt, indien de kwaliteit, de onkreukbaarheid en de zorgvuldigheid van de overheid (bestuur en ambtenaren), en derhalve de integriteit, boven elk twijfel zijn verheven”.
“dat prioriteit zal moeten worden gegeven aan de bevordering van politieke, bestuurlijke en ambtelijke integriteit. Integriteit is absoluut. Zonder integriteit geniet de overheid geen vertrouwen, “konfiansa”, van de burgers”.
“dat de bestuurders degenen zijn die de beslissingen nemen en sturing geven aan het ambtenarenapparaat, maar tegelijkertijd een voorbeeldfunctie vervullen voor zowel de ambtenaar als de burger”.
“dat een ambtenaar of bestuurder die misbruik maakt van zijn positie, zowel intern als extern, het beeld kan oproepen van een onbetrouwbare overheidsorganisatie. De voorbeeldfunctie van de overheid en haar vertegenwoordigers wordt dan geschaad”.
“dat voor de integriteitkwestie in een kleinschalige politieke context politieke en commerciële belangenverstrengeling een reëel gevaar vormen”.
“dat bestaande strafrechtelijke verantwoordelijkheid van bestuurders dient te worden uitgebreid conform de Nederlandse strafwetgeving. Voorts ware de mogelijkheid van uitzetting uit kiesrecht, in elk geval het passieve kiesrecht, op te nemen”.

Het eindconcept van de Grondwet van Curaçao is recentelijk door het Bestuurscollege geaccordeerd. Nu zal de Eilandsraad dit eindconcept moeten behandelen en uiteindelijk vaststellen. Artikelen 28 en 42 stelen dat als men respectievelijk Minister of Parlementariër wilt zijn men onder meer niet uitgesloten mag zijn van het kiesrecht. Artikel 41 lid 2a vermeldt dat van kiesrecht is uitgesloten “hij die wegens het begaan van een daartoe bij landsverordening aangewezen delict bij onherroepelijke rechtelijke uitspraak is veroordeeld tot een vrijheidsstraf van ten minste een jaar en hierbij tevens is ontzet van het kiesrecht”.

Dus volgens de artikelen 28, 41 lid 2a en 42 kan een Minster of een Parlementariër niet in functie blijven indien hij wegens het begaan van een daartoe bij landsverordening aangewezen delict onherroepelijk veroordeeld is tot een vrijheidsstraf van ten minste een jaar en daarbij tevens is ontzet van het kiesrecht. Hij kan ook niet deelnemen aan verkiezingen zolang hij van het kiesrecht is ontzet. Het eindconcept van de Grondwet biedt geen mogelijkheid om een Minister of een Parlementariër te schorsen zolang de veroordeling niet onherroepelijk is. Indien de Minister of Parlementariër niet van het kiesrecht zijn ontzet hoeven zij geen van beiden af te treden en kunnen zij aan verkiezingen blijven deelnemen ondanks het feit dat zij onherroepelijk veroordeeld zijn tot een vrijheidsstraf van ten miste 1 jaar voor het begaan van een bij landsverordening aangewezen delict.

Wij kunnen ons afvragen of de overheid met de artikelen 28, 41 lid 2 en 42 een goed signaal afgeeft. Is dit in de geest van de conclusies en aanbevelingen van het rapport “Konfiansa”? Ik nodig een ieder uit om dit zelf te beoordelen.


Etienne van der Horst
12 Oktober 2008