Wat is de stand van zaken van de jaarrekeningen van het Eilandgebied Curaçao?

Voor deze week is gepland dat de Centrale Commissie van de Eilandsraad start met het proces van de behandeling van het concept van de begroting voor 2008 zoals opgesteld door het Bestuurscollege. Nadat de Centrale Commissie haar werk heeft afgerond dient besloten te worden of dit concept rijp geacht wordt voor behandeling in de openbare vergadering van de Eilandsraad waarin de begroting uiteindelijk wordt vastgesteld dan wel afgewezen.
Onderdeel van de cyclus van voorbereiding en vaststelling van de begroting zijn de jaarrekeningen. Elk jaar dient het Bestuurscollege een begroting in waarin zij haar beleid presenteert voor het komend jaar inclusief de daarvoor benodigde fondsen waarvoor zij dient te beschikken om het beleid uit te kunnen voeren.
Nadat een begrotingsjaar voorbij is dient het Bestuurscollege, ingevolge de Comptabiliteitsverordening, aan de Eilandsraad te rapporteren hoe men is omgegaan met de fondsen. Dit geschiedt middels een jaarrekening. De Eilandsraad dient de jaarrekening goed te keuren. Op basis van een jaarrekening kunnen het Bestuurscollege en de Eilandsraad evalueren of het voorgenomen beleid ook is uitgevoerd met de daarvoor beschikbaar gestelde fondsen. Ook kan geëvalueerd worden of de fondsen doelmatig en rechtmatig zijn aangewend. Het resultaat van de evaluatie van een jaarrekening kan reden zijn om het beleid aan te passen of om het volgend jaar doelmatiger met de fondsen om te gaan. Voordat een jaarrekening wordt aangeboden aan de Eilandsraad dient het Bestuurscollege deze door de SOAB dit te laten accorderen waarna de Algemene Rekenkamer van de Nederlandse Antillen (ARNA) het controleert op doelmatigheid en rechtmatigheid.

In haar “Rapport van Bedenkingen en Opmerkingen bij de jaarrekening 2000 van de Algemene Dienst van het Eilandgebied Curaçao” dat op 15 december 2006 is gepubliceerd geeft de ARNA aan dat de laatste jaarrekening die door de Eilandsraad geaccordeerd is die van 1988 is. Dit houdt in dat de Eilandsraad een achterstand van 18 jaar heeft in de goedkeuring van jaarrekeningen indien t/m het jaar 2006 wordt meegerekend. Door het Bestuurscollege zijn de jaarrekeningen t/m het jaar 2001 ter accordering ingediend maar geen één van deze jaarrekeningen is goedgekeurd door de ARNA vanwege de bezwaren en opmerkingen die men heeft met betrekking tot de inhoud van de rekeningen. Dit mag niet geaccepteerd worden door onze samenleving. Een begroting van het Eilandgebied handelt met publieke gelden en de samenleving heeft het recht om te weten hoe het Bestuurscollege met haar gelden omgaat en of het doelmatig en rechtmatig wordt aangewend.

Eén van de redenen waarom de ARNA de jaarrekening van 2000 niet heeft geaccordeerd is het ontbreken van actuele regelgeving inzake het financieel beheer en een ontoereikende administratieve organisatie/interne controle waardoor geen basis aanwezig is voor een goed financieel beheer. Momenteel is de eilandelijke overheid niet “in contol”. Volgens de ARNA bestaat hierdoor onzekerheid over de juistheid, volledigheid en tijdigheid van de financiële informatie, maar ook is de rechtmatigheid en doelmatigheid van de bestedingen niet gewaarborgd. Zonder goed financieel beheer is het niet mogelijk de informatie te krijgen die nodig is voor het voeren van goed bestuur. Zonder betrouwbare financiële informatie zal geen goede (bij)sturing mogelijk zijn. Ook zal de verantwoording over het gevoerde beleid niet betrouwbaar kunnen zijn. De ARNA constateert ook dat het nog schort aan bewustwording en verantwoordelijkheidsgevoel bij het begrotingsvoorbereidingsproces, de koppeling tussen beleid, middelen en uitvoering, de betrokkenheid van de diensten en bestuurders aan de uiteindelijke begroting, de bestuurlijke aansturing dat vooral operationeel en beheersmatig is in plaats van beleidsmatig en aan de bestuurs- en managementrapportages.

De “Werkgroep Algemene Financiële Positie (AFP)” stelt dat het financieel stelsel zodanig ingericht moet zijn dat de financiële gegevens betrouwbaar, volledig, controleerbaar en tijdig beschikbaar zijn. Verbetering van het financieel beheer is een proces van lange adem en de financiële functie op Curaçao zal versterkt moeten worden. Zowel de kwaliteit als de kwantiteit van deze functie zijn op dit moment onvoldoende om te komen tot een verantwoord financieel beheer. Er is een stappenplan opgesteld maar volgens de ARNA dienen de elkaar opvolgende Bestuurscolleges zich te commiteren aan de verbeteracties anders zal de ontwikkeling om te komen tot een verantwoord financieel beheer niet mogelijk zijn. Volgens de ARNA is de ingestelde audit committee een nuttig instrument om de prioriteiten op het gebied van financieel beheer en controle aan te geven, follow-up te geven aan adviezen en aanbevelingen en de voortgang van ontwikkelingen te monitoren. Gedurende 2002, 2004 en 2005 heeft deze audit committee in totaal slechts 3 keer vergaderd.

De ARNA heeft het ”Rapport van Bedenkingen en Opmerkingen bij de jaarrekening 2000 van de Algemene Dienst van het Eilandgebied Curaçao” op 13 oktober 2006 aan het Bestuurscollege aangeboden met het verzoek om, zoals in de wetgeving staat voorgeschreven, binnen 2 maanden haar commentaar te geven op de conclusies en aanbevelingen. Het Bestuurscollege heeft dit niet gedaan. In een brief gedateerd 6 december 2006 heeft het Hoofd van de afdeling Financien de ARNA medegedeeld dat hij het Bestuurscollege zal adviseren het rapport door te sturen naar de Eilandsraad. Het is interessant om te weten of de Eilandsraad dit rapport inmiddels heeft ontvangen en wat de vervolgstappen zijn van het Bestuurcollege en de Eilandsraad. Het is aan te bevelen dat de Eilandsraad de ARNA deze week uitnodigt om een presentatie van haar rapport te komen geven aan de Centrale Commissie zodat onze bestuurders kennis kunnen nemen van de huidige situatie en de aanbevelingen die gedaan worden om tot een beheersbare financiële situatie te komen.

Verschillende bestuurders hebben kritiek geleverd op het financieel toezicht dat thans voor Curaçao wordt uitgewerkt maar als wij de ARNA moeten geloven dan zijn we verreweg niet in staat om onze financiën zelf op een verantwoordelijke wijze te beheersen. De samenleving moet van onze bestuurders eisen dat ze zich maximaal inzetten om de aanbevelingen van de ARNA op te volgen zodat uiteindelijk in de loop der tijd onze financiële situatie beheersbaar wordt vóór ons en door ons.


Etienne van der Horst
28 oktober 2007